در رفتگی شانه به معنی جدا شدن یا خروج قسمتی از استخوان شانه از محل اتصال آن به استخوان بالایی بازو یا همان کمربند شانه‌ای است. این مشکل معمولاً ناشی از ضربه‌های شدیدی است که به شانه وارد می‌شود، اما ممکن است به علت بیماری‌های خاصی از جمله آرتروز و افزایش سن نیز رخ دهد.
دررفتگی شانه چیست؟
دررفتگی شانه که در معنای درست علمی به آن دررفتگی مفصل گلنوهومرال گفته می‌شود، شامل جداشدن استخوان بازو از گلنوئید کتف در مفصل گلنوهومرال است. درواقع شانه در رفته آسیبی است که در آن استخوان بازو از حفره فنجانی شکلی که بخشی از استخوان شانه است، بیرون می‌آید. گاهی ممکن است علت شانه درد در رفتگی در این ناحیه باشد.
گاهی اوقات در رفتگی تنها در شانه سمت راست اتفاق می‌افتد و تمامی علائم از جمله پارگی رباط یا تاندون نیز ظاهر می‌شود. اگر علت درد دست راست در رفتگی یا شکستگی در ناحیه شانه باشد، حتما باید اقدامات درمانی را سریع انجام دهید.
آسیب استخوان‌ها و دررفتگی می‌تواند تنها در سمت چپ اتفاق بیفتد و به آن در رفتگی شانه سمت چپ می‌گویند. علائم در سمت راست و چپ تفاوتی با هم ندارند. اگر دچار درد هستید، حتما برای تشخیص علت درد دست چپ به پزشک مراجعه کنید.
نوع دیگر در رفتگی شامل در رفتن مفصل شانه است که در آن مفصل پیچ می‌خورد و آسیب می‌بیند. احتمال آسیب عصب نیز در این نوع از دررفتگی‌ها وجود دارد.
دررفتگی قدامی شایع‌ترین نوع دررفتگی شانه است و به دلیل خارج‌شدن سر استخوان بازو از حفره گلنوئید و حرکت آن به سمت جلو ایجاد می‌شود. معمولاً زمانی که افراد با کف دست زمین می‌خورند، این نوع از در رفتن شانه را تجربه می‌کنند. خصوصاً در مواردی که هنگام زمین‌خوردن دست به سمت بیرون پیچ می‌خورد، احتمال در رفتن قدامی شانه بیشتر می‌شود. این نوع از دررفتگی تا ۹۷ درصد از انواع دررفتن‌های شانه را تشکیل می‌دهد.
یکی دیگر از انواع در رفتگی شانه، در رفتگی خلفی است. در این نوع در رفتگی ضربه واردشده به‌صورت مستقیم به شانه وارد می‌شود؛ بنابراین سر استخوان بازو به قسمت خلفی گلنوئید عقب رانده می‌شود و استخوان بازو از داخل به‌صورت بسیار شدیدی می‌چرخد. در رفتگی خلفی ممکن است در هر دو مفصل شانه به‌صورت هم‌زمان اتفاق بیفتد. این نوع دررفتگی‌ها نیز ۲ تا ۴ درصد از در رفتگی‌های شانه را تشکیل می‌دهد.
علائم در رفتگی شانه چیست؟
در رفتن شانه‌ها نیز مانند هر آسیب و ضایعه دیگری شامل یک سری نشانه‌ها است . رایج‌ترین نشانه های دررفتگی شانه شامل موارد زیر می‌شود:
- شانه‌ای که به‌وضوح تغییر شکل داده یا خارج از محل قرار دارد.
- تورم و کبودی در محل شانه‌ها
- درد شدید
- ناتوانی در حرکت مفصل
در رفتگی شانه همچنین می‌تواند باعث بی‌حسی، ضعف یا سوزن‌سوزن‌شدن در نزدیکی آسیب، مانند گردن یا پایین بازو شود. این اتفاق می‌تواند به علت دست درد رخ دهد و ممکن است عضلات شانه دچار اسپاسم شوند که می‌تواند درد را افزایش دهد. علاوه‌بر این در برخی از انواع دررفتگی‌ها مانند نوع قدامی صدمات عروقی ممکن است در اثر کشش رگ‌های خونی زیر بغل منجر به کاهش فشار نبض یا سردی گذرا در دست‌ها شود.
نکته دیگر این که میزان دررفتگی می‌تواند به‌صورت جزئی باشد یا این که شانه‌ها به‌صورت کامل در رفته باشند. در دررفتگی جزئی هنوز هم فرد می‌تواند شانه‌ها را تکان دهد؛ اما احساس درد و ناراحتی دارد. در حالت در رفتگی کامل مفصل‌ها در رفته‌اند و شانه به‌وضوح تغییر شکل داده است و نمی‌توان با آن کاری انجام داد.
علائم دررفتگی کتف و مفصل شانه نوزادان و کودکان
در رفتگی شانه یکی از بدترین و شایع‌ترین آسیب‌هایی است که در بین نوزادان اتفاق می‌افتد. معمولاً علائم شکستگی کتف شامل تورم و درد است. گرم‌شدن شانه‌ها، کبودی و قرمزی آنها، ضعف کودک و مشکل در استفاده یا حرکت‌دادن ناحیه آسیب‌دیده به روش عادی از نشانه‌های در رفتگی شانه در نوزادان است.
علت دررفتگی شانه چیست؟
مفصل شانه بیشترین میزان دررفتگی مفصل در بدن را دارد. از آن جایی که شانه در چندین جهت حرکت می‌کند، احتمال در رفتن شانه و حرکت آن به جلو، عقب و پایین زیاد است. حال هرگونه حرکت، ضربه، فشار و آسیب ناگهانی که موجب جابه‌جاشدن مفصل و استخوان شانه‌ها شود می‌تواند علت دررفتگی شانه باشد:
- تروما ربطی به ورزش ندارد. ضربه محکم به شانه در هنگام تصادف وسیله نقلیه موتوری می‌تواند باعث دررفتگی شود. سقوط یکی دیگر از دلایل در رفتن مفصل شانه‌هاست.
- فرود ناخوشایند پس از سقوط، مانند افتادن از روی نردبان یا زمین‌خوردن روی زمین سنگی و سرامیکی، می‌تواند باعث دررفتگی شانه شود.
- علت در رفتن شانه در نوزادان و کودکان کشیدن ناگهانی دست و پیچیدن آن است. خصوصاً در زمان تعویض لباس ممکن است این اتفاق برای آنها بیفتد.
- سن از دلایل دیگر در رفتن شانه‌هاست. با افزایش سن، ماهیچه‌ها و رباط‌هایی که مفصل شانه را در کنار هم نگه می‌دارند ضعیف می‌شوند و مفصل را مستعد دررفتگی می‌کند.
- ناهنجاری‌های ساختاری می‌توانند عامل در رفتگی شانه در برخی از افراد باشد. برخی از افراد با ناهنجاری‌های ساختاری در مفصل شانه متولد می‌شوند که می‌تواند خطر دررفتگی را افزایش دهد.
علت در رفتگی شانه ورزشکاران
در رفتگی شانه در بدنسازی و آسیب‌های ورزشی یکی از اصلی‌ترین دلایل است. دررفتگی شانه یک آسیب شایع در ورزش‌های تماسی مانند فوتبال و هاکی است. همچنین در ورزش‌هایی که ممکن است شامل زمین‌خوردن باشد، مانند اسکی در سراشیبی، ژیمناستیک و والیبال در رفتن شانه‌ها بسیار رایج است.
علت در رفتگی مکرر سر شانه و کتف چیست؟ (شایع ترین دلایل دررفتگی کتف و شانه)
یکی از دلایل دررفتگی مکرر شانه، بروز ضایعه هیل ساکس است. این ضایعه که به دنبال ضربه و زمین‌خوردن به شانه و استخوان بازو ایجاد می‌شود، موجب دررفتگی مکرر شانه در صورت واردشدن کوچک‌ترین ضربه‌ای می‌شود. درواقع هر کسی که قبلاً شانه در رفته داشته‌باشد، درصورتی‌که درگیر این ضایعه شود بیش از دوبرابر سایر افراد مستعد در رفتن مجدد شانه است.
درواقع به دنبال آسیب‌های شدید ورزشی، سقوط یا تصادفات اتومبیل اگر شانه به سمت جلو در رفته باشد و سر استخوان به سمت مفصل گلنوئید خارج شده‌باشد، فرد دچار ضایعه هیل ساکس می‌شود که می‌تواند علت دررفتگی‌های مکرر شانه باشد.
دلایل دررفتگی شانه در خواب
درحالی‌که دررفتگی شانه بیشتر با آسیب‌های تروماتیک همراه است، ممکن است دررفتگی هنگام خواب هم رخ دهد. در رفتگی شانه در خواب بیشتر بر اثر وضعیت فرد در هنگام خواب ایجاد می‌شود. علت آن خوابیدن به پهلوست، درحالی‌که بازوها در بالای سر قرار گرفته‌اند.
چنین موقعیتی می‌تواند به مفصل شانه فشار زیادی وارد کند و حتی در مواردی خطر در رفتن شانه‌ها را نیز افزایش می‌دهد. علاوه‌بر این سابقه قبلی برای در رفتن شانه‌ها یا وجود درد شانه هنگام خوابیدن، افراد را بیشتر مستعد در رفتگی شانه‌ها می‌کند.
درمان دررفتگی شانه (برای دررفتگی شانه چه باید کرد؟)
درمان دررفتگی شانه به شدت آسیب بستگی دارد. در موارد خاص، گزینه‌های درمانی غیرجراحی ممکن است کافی باشد، درحالی‌که در موارد دیگر، ممکن است نیاز به جراحی وجود داشته باشد. گزینه‌های درمانی غیرجراحی در درجه اول شامل بی‌حرکتی می‌شود:
- داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند به شما در مدیریت درد ناشی از دررفتگی شانه کمک کنند.
- بعد از گذشت مدت اولیه بی‌حرکتی شانه‌ها، فیزیوتراپی می‌تواند به بازیابی دامنه حرکتی و قدرت در مفصل شانه آسیب‌دیده کمک کند.
- جراحی دررفتگی شانه معمولاً برای سناریوهایی که گزینه‌های درمانی غیرجراحی شکست‌خورده‌اند یا زمانی که دررفتگی شدید است انجام می‌شود. برای مثال در درمان دررفتگی مکرر شانه‌ها ممکن است به جراحی نیاز باشد.
۱. بهترین قرص و پماد برای درد کتف و شانه چیست؟
بسیاری از مسکن‌های بدون نسخه وجود دارند که می توانند به تسکین درد خفیف و موقت شانه کمک کنند. اینها شامل ایبوپروفن، استامینوفن، ناپروکسن و سایر داروهای مسکن بدون نسخه هستند.
۲. درمان دررفتگی شانه با ورزش (درمان خانگی دررفتگی کتف و شانه)
برای ورزش دادن شانه روش‌های زیر را دنبال کنید:
- با بازوی آسیب دیده نزدیک به دیوار بایستید.
- بازوی خود را به سمت بالا خم کنید تا آرنج شما در زاویه ۹۰ درجه باشد (مانند حرف “L”) و کف دست خود را طوری بچرخانید که انگار می‌خواهید با کسی دست بدهید.
- ساعد و آرنج خود را نزدیک دیوار نگه دارید.
- این کار را ۸ تا ۱۲ بار تکرار کرده و هربار ۶ ثانیه نگه‌دارید.
۳. جا انداختن دررفتگی کتف (درمان دررفتگی مکرر شانه بدون جراحی ممکن است؟)
اولین قدم در درمان دررفتگی شانه بی‌حرکت کردن مفصل است. این کار را می‌توان با پوشیدن یک آتل یا وسیله حمایتی دیگری که شانه را در جای خود نگه می‌دارد انجام داد. بانداژ دررفتگی شانه و توانبخشی دررفتگی شانه نیز به جا افتادن مفاصل و استخوان کمک می‌کنند.
۴. عمل شانه دررفتگی مکرر
درصورتی‌که دررفتگی‌های مکرر شانه اتفاق بیفتد و به دنبال آن مفصل شانه بسیار ضعیف باشد، معمولاً روش‌های درمانی توانبخشی و غیرجراحی نتیجه‌بخش نیست. در این شرایط به عمل شانه آسیب‌دیده نیاز است. جراحی شانه‌های در رفته شامل دو نوع زیر می‌شود:
جراحی آرتروسکوپی دررفتگی شانه:یک روش جراحی کم تهاجمی است که از یک دوربین کوچک و ابزارهای تخصصی برای ترمیم مفصل شانه استفاده می‌کند.
جراحی باز دررفتگی شانه:در برخی موارد، جراحی باز ممکن است برای ترمیم آسیب مفصل شانه لازم باشد. این شامل ایجاد یک برش بزرگ‌تر در شانه برای دسترسی به مفصل و ترمیم هرگونه آسیب است.
۵. درمان نیمه دررفتگی شانه
اگر دررفتگی زیاد شدید نباشد، معمولاً با مسکن و درمان‌های توانبخشی بعد از یک دوره بی‌حرکت بودن و ثابت نگه‌داشتن مفاصل شانه، مشکل برطرف می‌شود.
مراقبت های بعد از در رفتگی شانه و کتف چه هستند؟
اگر مطمئن شدید که شانه در رفته دارید یا تنها به در رفتن آنها مشکوک هستید، به‌هیچ‌عنوان نباید سعی در حرکت‌دادن شانه‌ها یا تکان‌دادن آن داشته باشید. از جازدن شانه خودداری کرده و سریعاً به یک مرکز درمانی مراجعه کنید. تا جای ممکن سعی کنید شانه را بی‌حرکت نگه دارید.
با کمپرس یخ روی محل در رفتگی می‌توان میزان درد و تورم را کاهش داد. البته در صورت دردناک بودن می‌توان مسکن‌های غیر نسخه‌ای مانند قرص ایبوپروفن را مصرف کرد. بهترین کار مراجعه سریع به پزشک است. بعد از شروع درمان هم نباید تا مدت‌ها ورزش و فعالیت‌های سنگین را شروع کرد.
برای دررفتگی کتف چی بخوریم؟
بهتر است مصرف غذاهای فرآوری شده را که دارای سدیم بالایی هستند کاهش دهید. در عوض، غذاهای کامل مانند میوه، سبزی، پروتئین بدون چربی و غلات کامل را انتخاب کنید که می‌تواند به روند بهبودی کمک کند.
عوارض و خطرات دررفتگی کتف و شانه چیست؟
در رفتگی شانه‌ها می‌تواند خطرات و ریسک‌هایی نیز به همراه داشته باشد. خصوصاً در صورت عدم مراقبت و درمان به‌موقع. این موارد شامل عوارض زیر می‌شود:
- پارگی عضلات، رباط‌ها و تاندون‌هایی که به مفصل شانه متصل‌اند و آن را نگه می‌دارند.
- آسیب عصبی یا عروق خونی در داخل یا اطراف مفصل شانه
- مستعدشدن بیشتر به دررفتگی‌های مکرر، به‌خصوص اگر آسیب شدید باشد.
کشش یا پارگی رباط‌ها یا تاندون‌ها در شانه یا اعصاب آسیب‌دیده یا رگ‌های خونی اطراف شانه ممکن است برای ترمیم نیاز به جراحی داشته باشد.
پیشگیری از در رفتگی کتف و شانه ممکن است؟
شاید همیشه نتوان از در رفتن شانه‌ها جلوگیری کرد. خصوصاً آسیب‌هایی که در اثر تصادفات و ورزش‌های تماسی ایجاد می‌شوند همیشه قابل‌پیشگیری نیستند. بااین‌حال برخی کارها می‌تواند از در رفتن شانه‌ها و آسیب‌های بیشتر جلوگیری کند. برای کمک به جلوگیری از دررفتگی شانه:
- مراقب باشید تا از سقوط و سایر آسیب‌های شانه جلوگیری کنید.
- هنگام انجام ورزش‌های تماسی از لباس‌های محافظ استفاده کنید.
- برای حفظ قدرت و انعطاف‌پذیری مفاصل و ماهیچه‌ها به طور منظم ورزش کنید.
دررفتگی مفصل شانه می‌تواند خطر دررفتگی‌های مکرر شانه در آینده را افزایش دهد. برای کمک به جلوگیری از عود، تمرینات قدرتی و پایداری تجویزشده برای آسیب را ادامه دهید.