در رفتگی، نوعی آسیب مفصلی است که در آن، استخوان ها از موقعیت معمولشان خارج شده و کاملاً از هم جدا می شوند

علائم در رفتگی انگشت پا

علائم در رفتگی انگشت پا شامل موارد زیر می باشد:

✳️ از جا خارج شدن، خم و یا کج شدن، و به طور کلی از شکل طبیعی خارج شدن انگشت

✳️ تورم در محل

✳️کبودی (این عارضه در واقع ناشی از خونریزی زیر پوست می باشد)

✳️ اشکال در حرکت انگشت

✳️ درد شدید

اگر استخوان ها کاملا از هم جدا نشده و فقط تا حدودی از موقعیت شان خارج شده باشند، در این صورت در رفتگی ناقص (نیمه در رفتگی) رخ داده است. علاوه بر در رفتگی انگشت پا، آسیب های دیگری نیز ممکن است ایجاد شود. از جمله:

◀️ شکستگی و یا ترک خوردن استخوان ها

◀️ پارگی رباط ها (پیچ خوردگی)

◀️ پاره شدن ماهیچه ها

◀️ پارگی تاندون ها (تاندون ها، ماهیچه ها را به استخوان ها متصل می کنند)

یکی از آسیب های شایع در انگشت شست پا، انگشت چمنی (turf toe) نامیده می شود. این مشکل زمانی اتفاق می افتد که رباط های مفصل شست پا، کشیده و یا پاره می شوند. رباط ها، بافت های رشته ای محکمی هستند که در محل مفاصل، استخوان ها را کنار هم نگه می دارند.انگشت چمنی آسیب دردناکی است و علائمی مشابه در رفتگی انگشت پا دارد، اما معمولاً با استراحت و به مرور زمان بهبود می یابد.

علت نامگزاری این آسیب به انگشت چمنی آن است که اغلب در بازیکنانی که روی چمن های مصنوعی بازی می کنند دیده میشود. این زمین ها معمولا سطح سخت تر و غیر قابل انعطاف تری نسبت به زمین چمن دارند و به همین علت، در هنگام دویدن اصطکاک زیادی میان کفش و این سطوح وجود دارد که منجر به بروز این آسیب می شود.

مفاصل انگشتان پا

به استثنای انگشت شست پا، انگشتان پا دارای سه مفصل هستند:

۱. مفصل متاتارسوفالانژیال، بین پنجه پا و بند اول انگشتان

۲. مفصل پروگزیمال اینترفالانژیال، بین بند اول و بند دوم انگشتان پا

۳. مفصل دیستال فالانژیال، نزدیک به نوک انگشتان پا، بین بند دوم و بند سوم انگشتان

همچنین، مفاصل انگشت شست پا عبارت اند از:

◀️ مفصل متاتارسوفالانژیال

◀️ مفصل اینترفالانژیال

مفصل، محل اتصال دو و یا چند استخوان با هم می باشد. سر استخوان ها در محل مفاصل، توسط یک لایه غضروفی پوشیده شده است. این لایه غضروفی به استخوان های پا اجازه می دهد که هنگام حرکت، به راحتی روی هم بلغزند. همچنین، یک کپسول از جنس بافت پیوندی سر استخوان ها را در محل مفاصل احاطه می کند. داخل کپسول با غشای سینوویال یا سینوویوم پوشیده شده است.

این لایه، مایع مفصلی را می سازد که مایع سینوویال نامیده می شود. مایع مفصلی به استخوان ها این امکان را می دهد که در مجاور هم به راحتی حرکت کنند و با هم اصطکاک چندانی نداشته باشند.

علل در رفتگی انگشت پا

در رفتگی انگشت پا ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:

- نیروی مستقیم، برای مثال نیروی ناشی از سقوط و یا تصادفات رانندگی

- برخی ورزش ها یا فعالیت ها، مانند دویدن و یا رقصیدن

- حرکات مکرری که ممکن است منجر به ساییدگی و پارگی شوند.

عوامل دیگری نیز می توانند احتمال بیشتری را برای در رفتگی مفاصل ایجاد کنند. از جمله:

سن: در افراد بالای ۶۵ سال احتمال بیشتری برای در رفتگی مفاصل مثل در رفتگی انگشت پا وجود دارد. چرا که افراد مسن بیشتر زمین می خورند.

برخی شرایط پزشکی: داشتن بعضی شرایط می تواند منجر به در رفتگی های مکرر شود. به عنوان مثال، نوعی بیماری ارثی نادر به نام سندروم اهلرز دنلوس (Ehlers-Danlos) باعث ضعیف شدن بافت همبند و افزایش محدوده حرکات مفاصل می شود و همین امر می تواند منجر به دررفتگی یا پیچ خوردن آن ها شود.

کپسولیت انگشت دوم پا: کپسولیت زمانی اتفاق می افتد که رباط های مفصل انگشت دوم پا، در اثر فشار زیاد ملتهب می شوند. در صورتی که این عارضه بدون درمان رها شود، التهاب ایجاد شده می تواند منجر به ضعیف شدن رباط های اطراف مفصل و در نتیجه در رفتگی انگشت پا شود. اگرچه کپسولیت بیشتر در انگشت دوم پا اتفاق می افتد، اما می تواند مفاصل انگشتان سوم و چهارم را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

تشخیص در رفتگی انگشت پا

با انجام یک معاینه، میتوان در رفتگی استخوان ها را تشخیص داد. برای تشخیص در رفتگی انگشت پا، پزشک در ابتدا آسیب وارد شده را بررسی می کند و به دنبال علائمی همچون تورم، کبودی و حساسیت در محل می گردد. سپس در صورت لزوم، عکس برداری از انگشتان پا انجام می شود.

با این کار، وجود در رفتگی، شکستگی استخوان و یا هر گونه آسیب مفصلی دیگر تایید می شود. همچنین ممکن است از MRI یا CT اسکن برای تشخیص آسیب وارد شده به بافت های اطراف انگشتان پا استفاده شود که تنها در برخی موارد غیر معمول مورد نیاز است.

درمان در رفتگی انگشت پا

بسته به این که کدام انگشت پا آسیب دیده و شدت آسیب چقدر می باشد، بهبودی ممکن است تا ۸ هفته طول بکشد. هدف از انجام روش های درمانی این است که استخوان های انگشت پا در جای خود قرار گرفته و آسیب وارده بهبود یابد. از طریق روش های زیر می توان استخوان ها را در جای خود قرار داد:

درمان بدون جراحی

در این روش از بی حسی برای کاهش درد استفاده می شود و پزشک به طور فیزیکی استخوان ها را در جای خود قرار می دهد.

درمان با جراحی 

در این روش که تنها در برخی موارد نادر انجام می شود، هنگام جراحی برشی ایجاد شده و از طریق این برش، استخوان ها را در جای خود قرار می دهند و همچنین آسیب هایی که ممکن است به رباط ها وارد شده باشد را ترمیم می کنند. روش های درمانی کمکی دیگری نیز وجود دارد. از جمله:

✳️ استفاده از روش های خود مراقبتی در منزل مانند استفاده از کیسه یخ برای کاهش درد و تورم و یا بالا نگه داشتن پا

✳️ استفاده از آتل، گچ گیری، واکرها و یا استفاده از عصا برای آسیب های شدیدتر

✳️ تجویز داروهایی برای تسکین درد و کاهش تورم برای درمان دررفتگی انگشت پا

✳️ استفاده از فیزیوتراپی برای کمک به بازیابی قدرت، انعطاف پذیری و دامنه حرکتی

بدون درمان، در رفتگی انگشت پا می تواند بر نحوه راه رفتن و تحمل وزن وارد شده بر روی پاها تأثیر قابل توجهی داشته باشد. همچنین ممکن است مشکلاتی از جمله عدم استقامت، آرتروز، کوفتگی و درد طولانی مدت ایجاد کند.

در رفتگی ها را می توان مجدداً در محل خود تنظیم کرد (جا انداختن)، یعنی در رفتگی ها می توانند بدون عمل جراحی به حالت عادی خود باز گردنند. به این عمل، ریداکشن (جا انداختن) بسته گفته می شود. برای این کار پزشک ممکن است انگشتان را بکشد و یا بچرخاند. پس از آن، مجددا عکس برداری انجام می شود تا وضعیت استخوان ها بررسی شده و از قرار گرفتن استخوان ها در محل درست شان اطمینان حاصل شود.
ریداکشن (جا انداختن) باز زمانی رخ می دهد که برای جا به جایی استخوان ها، عمل جراحی لازم باشد. اگر در رفتگی شدید بوده و یا ریداکشن بسته منجر به جا افتادن استخوان ها نشود، از این روش استفاده می شود.

از آنجا که جا انداختن استخوان ها می تواند بسیار دردناک باشد، احتمالاً پزشک قبل از انجام این کار دارو های مسکن قوی به بیمار می دهد. این مسئله بستگی به شدت در رفتگی و نحوه جا انداختن آن دارد. در ریداکشن بسته، از بی حسی موضعی مانند لیدوکائین برای بی حس کردن ناحیه استفاده می شود. برای انجام ریداکشن باز، از بی حسی عمومی یعنی بیهوشی استفاده می شود.

ریداکشن باز در اتاق عمل انجام می شود. پس از جا انداختن مفصل انگشتان، پزشک از آتل فوم دار استفاده می کند تا آن را در جای خود ثابت نگه دارد. مدت استفاده از این آتل ها می تواند ۱۰ الی ۲۱ روز به طول بیانجامد. پس از آن، ممکن است انگشتی که در رفتگی دارد برای مدتی به انگشت کناری اش بسته شود. در این حالت، انگشت سالم به عنوان تکیه گاه عمل می کند و انگشت آسیب دیده را در جای خود نگه می دارد.

برخی افراد دچار در رفتگی طولانی مدت (مزمن) در مفاصل خود می شوند. این عارضه ممکن است به دلیل مواردی همچون نادیده گرفتن آسیب اولیه و یا عدم درمان آن باشد. به همین دلیل هر گونه آسیب و به در رفتگی انگشت پا، باید توسط پزشک بررسی شود. زمان شروع مجدد فعالیت ها و ورزش، توسط پزشک تعیین می شود. در صورت بازگشت زود هنگام به فعالیت های سابق، احتمال آسیب مجدد وجود دارد.

و در آخر، توصیه هایی که در صورت وقوع آسیب و در رفتگی انگشت پا، بلافاصله باید مورد توجه قرار دهید:

-  انگشت آسیب دیده را حرکت ندهید. آن را در جای خود ثابت نگه دارید و با تکیه گاه یا آتل موقت از آن حمایت کنید.

-  مقداری یخ را روی پای خود بگذارید تا تورم و درد کاهش یابد.

-  دراز بکشید و در صورت امکان، پای خود را در جایی بالاتر از قلب قرار دهید تا از تورم بیشتر جلوگیری شود.